Demystifying Binary: Essential Terms and Concepts for Every Tech Enthusiast. (sinhala)

 

ද්විමය සංඛ්යා සම්බන්ධ අත්‍යවශ්‍ය තාක්ෂණික නියමයන් සහ සංකල්ප.
(Demystifying Binary: Essential Terms and Concepts for Every Tech Enthusiast).
-
නවීන පරිගණක, ඉලෙක්ට්‍රොනික සහ ඩිජිටල් පද්ධතිවල, බහුලව ද්විමය සංඛ්‍යා භාවිතා වේ. සංඛ්‍යා නිරූපණය කිරීමේ සිට කාර්යක්ෂම දත්ත හැසිරවීම සක්‍රීය කිරීම දක්වා, ද්විමය මෙහෙයුම් සහ අදාළ නියමයන් අවබෝධ කර ගැනීම ඉංජිනේරුවන්, ක්‍රමලේඛකයින් සහ කුතුහලයෙන් පිරි මනස සඳහා ඉතා වැදගත් වේ.
-
බිට්-ලෙවල් සංකල්ප.
-
1. LSB (අඩුම සැලකිය යුතු බිට්): කුඩාම අගය (උදා: 202^020) නියෝජනය කරමින් ද්විමය සංඛ්‍යාවක දකුණු කෙළවරේ බිටු.
-

2. MSB (වඩාත් වැදගත් බිට්): ද්විමය අංකයක වම්පස ඇති බිටු, විශාලතම අගය නියෝජනය කරයි.
-

3. Nibble: බිටු 4 ක කණ්ඩායමක් (බයිට් භාගයක්).
-

4. බයිට්: බිටු 8 ක කණ්ඩායමක්.
-

5. Word: CPU එක වර සකසන දත්ත ප්‍රමාණය (උදා., 16-bit, 32-bit, 64-bit).
-

6. Bit Masking: විශේෂිත බිටු හුදකලා කිරීමට, සැකසීමට හෝ ඉවත් කිරීමට ද්විමය රටාවක් භාවිතා කිරීම.
-

7. බිට්වයිස් මෙහෙයුම්:

AND (&)
OR (|)
XOR (^)
NOT (~)
-
ද්විමය සංඛ්යා පද්ධති
-
1. Signed: MSB මගින් sign ලකුණ නියෝජනය වේ (ධන සඳහා 0, සෘණ සඳහා 1- දෙකේ අනුපූරකයෙන්).
-

2. Unsigned: සෘණ නොවන අගයන් පමණක් නියෝජනය කරන සංඛ්‍යා.
-

3. Two's Complement: බිටු පෙරළීමෙන් සහ 1 එකතු කිරීමෙන් සෘණ සංඛ්‍යා කේතනය කෙරෙන, අත්සන් කරන ලද ද්විමය සංඛ්‍යා නියෝජනය කිරීමේ ක්‍රමයක්.
-

4. Overflow: ගණනය කිරීමක් ද්විමය නිරූපණයට වඩා විශාල අගයක් නිපදවන විට සිදු වේ.
-

5. Underflow: ගණනය කිරීමක් ද්විමය නිරූපණය සඳහා ඉතා කුඩා අගයක් නිපදවන විට සිදු වේ.
-
දත්ත නිරූපණය සහ ගබඩා කිරීම
-

1. Endianness:
-

 Big-Endian: MSB මුලින්ම ගබඩා කර ඇත (ඉහළම බයිටය අඩුම ලිපිනයේ).

 Little-Endian: LSB මුලින්ම ගබඩා කර ඇත (පහළම ලිපිනයේ අඩුම බයිටය).
-

2. අළු කේතය: අනුප්‍රාප්තික අගයන් දෙකක් බිට් එකකින් පමණක් වෙනස් වන ද්විමය සංඛ්‍යා පද්ධතියකි.
-

3. BCD (ද්විමය-කේතිත දශම): සෑම දශම ඉලක්කමක්ම එහි 4-bit ද්විමය සමානතාවයෙන් නිරූපණය කෙරේ.
-

4. Hamming කේතය: ද්විමය දත්තවල දෝෂ හඳුනාගැනීම සහ නිවැරදි කිරීම සඳහා වූ ක්‍රමයක්.
-
ද්විමය අංක ගණිතය
-

1. Carry: ද්විමය සංඛ්‍යා දෙකක් එකතු කරන විට අමතර බිට් ජනනය වේ.
-

2. Borrow: එක් ද්විමය සංඛ්‍යාවක් තවත් සංඛ්‍යාවකින් අඩු කිරීමේදී අමතර බිට් අවශ්‍ය වේ.
-

3. Overflow Flag: අත්සන් කරන ලද අංක ගණිත මෙහෙයුමක් පිටාර ගලන විට සැකසූ ප්‍රොසෙසර ධජයක්.
-

4. Parity:

 ඉරට්ටේ සමානාත්මතාවය: ද්විමය අනුක්‍රමයක මුළු සංඛ්‍යාව 1 ඉරට්ටේ.

  ඔත්තේ සමානාත්මතාවය: ද්විමය අනුක්‍රමයක මුළු 1s සංඛ්‍යාව ඔත්තේ වේ.
-
දත්ත ව්යුහයන් සහ ප්රවේශය
-

1. FIFO (First In, First Out): එකතු කරන ලද පළමු මූලද්‍රව්‍යය මුලින්ම ඉවත් කළ දත්ත ව්‍යුහය (උදා: පෝලිම්).
-

2. LIFO (Last In, First Out): දත්ත ව්‍යුහය එකතු කරන ලද අවසාන මූලද්‍රව්‍යය මුලින්ම ඉවත් කළ එක වේ (උදා: අට්ටි).
-

3. Circular Buffer: අවසානයට ළඟා වන විට වටා එතෙන ස්ථාවර ප්‍රමාණයේ බෆරයක්.
-

4. Bit field: කුඩා අගයන් කිහිපයක් ගබඩා කිරීමට භාවිතා කරන ද්විමය වචනයක් තුළ යාබද බිටු කට්ටලයක්.
-
දත්ත හැසිරවීම
-

1. Shift Operations:

 Logical Shift: බිටු මාරු කරයි, හිස් ස්ථාන 0 කින් පුරවයි.

 Arithmetic Shift: අත්සන් කරන ලද අංක සඳහා ලකුණු බිට් එක පවත්වාගෙන   යයි.

 Circular Shift (Rotate): එක් කෙළවරකින් ඉවත් කරන ලද බිටු ප්‍රතිවිරුද්ධ කෙළවරට මාරු කිරීම.
-

2. Bit Slicing: ද්විමය අංකයකින් නිශ්චිත බිටු උපුටා ගැනීම.
-

3. Bit Packing: කුඩා අගයන් තනි ද්විමය වචනයකට ඒකාබද්ධ කිරීම.
-

4. Bit Extraction: masks භාවිතයෙන් නිශ්චිත බිටු ලබා ගැනීම.
-
දෝෂ හඳුනා ගැනීම සහ නිවැරදි කිරීම
-

1. Parity Bits: දෝෂ හඳුනාගැනීම සඳහා ද්විමය දත්ත වෙත අමතර බිටු එකතු කිරීම.
-

2. CRC (Cyclic Redundancy Check): ඩිජිටල් ජාල වල භාවිතා වන දෝෂ හඳුනාගැනීමේ කේතය.
-

3. ECC (Error-Correcting Code): ද්විමය දත්තවල දෝෂ හඳුනාගෙන නිවැරදි කරන කේත.
-
Binary Trees and Logic
-

1. සත්‍ය වගුව: ලොජික් ගේට්ටුවක් හෝ පරිපථයක් සඳහා හැකි සියලුම යෙදවුම් සහ ඒවාට අනුරූප ප්‍රතිදානයන් පෙන්වන වගුවකි.
-

2. තාර්කික ද්වාර: AND, OR, XOR, NAND, NOR, NOT.
-

3. Binary Tree: සෑම නෝඩයකටම දරුවන් දෙදෙනෙකු සිටින ධූරාවලි දත්ත ව්‍යුහයකි.
-

4. Decision Tree: තීරණ ගැනීම සඳහා භාවිතා කරන ගැලීම් සටහනක් වැනි ව්‍යුහයක්, බොහෝ විට ද්විමය.
-
කාලය සහ අනුපිළිවෙල
-

1. Clock Cycle: ඩිජිටල් පරිපථයක එක් මෙහෙයුමක් හෝ බිටු සංක්‍රාන්තියක් සඳහා ගතවන කාලය.
-

2. Pulse Width: ද්විමය සංඥා කිරීමේදී ස්පන්දනයක කාලසීමාව.
-

3. Duty Cycle: සංඥාවක් ක්‍රියාත්මක වන එක් චක්‍රයක ප්‍රතිශතය.
-

4. Duty Cycle: ද්විමය ගණනය කරන පරිපථයක්, බොහෝ විට කාල නිර්ණය සඳහා භාවිතා වේ.
-
Communication and Encoding
-

1. මැන්චෙස්ටර් කේතනය: ඔරලෝසු සමමුහුර්තකරණය සඳහා ද්විමය කේතීකරණ ක්‍රමයක්.
-

2. UART (Universal Asynchronous Receiver/Transmitter): ද්විමය දත්ත සන්නිවේදන ප්‍රොටෝකෝලය.
-

3. ද්විමය ප්‍රොටෝකෝල: ද්විමය දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කරන SPI, I2C, හෝ CAN බස් වැනි ප්‍රොටෝකෝල.
-
Binary යනු 0s සහ 1s පද්ධතියකට වඩා වැඩි යමක් වේ - එය අප දන්නා තාක්‍ෂණයේ කොඳු නාරටියයි. මෙම නියමයන් සහ ඒවායේ යෙදුම් ප්‍රගුණ කිරීමෙන්, පරිගණක, ප්‍රොසෙසර සහ ඩිජිටල් පද්ධති ක්‍රියා කරන ආකාරය පිළිබඳ ගැඹුරු අගයක් ඔබට ලැබෙනු ඇත. කේත නිදොස් කිරීම, පරිපථ සැලසුම් කිරීම හෝ කුතුහලය තෘප්තිමත් කිරීම වේවා, ද්විමය සංකල්ප පිළිබඳ දැඩි ග්‍රහණයක් මඟින් ඩිජිටල් ලෝකයේ විශ්වාසයෙන් යුතුව සැරිසැරීමට ඔබට හැකියාව ලැබේ.
-
තාමත් අපේ group එකේ නැත්තන් group එකට සෙට් වෙන්න :⁣

https://www.facebook.com/groups/paperclipx

මේ group එකේ දාන දේවල් හොඳයි කියල හිතෙනවනම් ඕගොල්ලොන් ගේ යාලුවන්වත් group එකට එකතු කරන්න !⁣